Menu
Çalı süpürgesi bir zamanlar neresi olduğu fark etmeksizin bir evde en temel ihtiyaçlardan biriydi. Ancak günümüzde teknolojinin gelişmesi ile yerini elektrikli süpürgeler almaya başladı. Yaygın olmasa da süpürge üretimi de ülkemizin güzide şehri Samsun’da devam ediyor.
Süpürge kullanımı gelişen teknoloji nedeniyle zamanla azalmakla birlikte kırsal alanlarda tercih edilir. Çalı süpürgeleri Türkiye’nin bazı yerlerinde birkaç usta tarafından yapılırken günümüzde teknolojiye meydan okuyor. Türkiye’nin önde gelen süpürge üretim bölgelerinden biri olan Samsun’da az sayıda süpürgeci, teknolojik gelişmeye direnerek babalarından öğrendikleri yöntemlerle çalı süpürgelerini üretmeye devam ediyor.
Samsun ilçesindeki Tarım Makinaları Sanayi Sitesi içerisinde yer alan süpürge dükkânları adı verilen küçük işletmelerde çalışan süpürge ustaları, son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle birlikte değerleri düşerken kursiyer bulmakta zorlandılar. Kültürel bir miras olacak bu mesleği icra edecek kişilerin sayısının az olması zanaatın devam etmesini riske atıyor. Bu nedenle bu işi yapan kişiler bu kültürel miras niteliğinde olan mesleğin devam etmesi için elinde geleni yapıyor.
İnsanoğlunun temizlik ihtiyacı için benzersiz bir çözüm olan çalı süpürgesinin icadı hayata büyük kolyalık katmıştır. Yıllardır evlerin baş köşelerinde yer alan çalı süpürgeleri bugün ise kültürel miras olarak varlığını sürdürüyor.
Hasat, yıkama, kükürt-kurutma, ebatlama, kesim, çizim, desenleme, dikim ve daha bir çok zahmetler usta ellerde tamamlanan süpürgeler hem dünyanın her yerindeki ülkelerde yaygın olarak kullanılıyor.
Samsun Süpürgeciler Sitesi Başkanı, süpürge uzmanlarının geçmişte daha iyi yerlerde olduğunu ancak gelişen teknolojiye yenik düştüğünü söyledi.
Samsun’un İncesu Mahallesi uzun senelerdir çalı süpürgesi üreten ustalara sahiptir. 100 yılı aşkın süredir karaçalı tohumu ve süpürge üretimi yapan ustaların karaçalı hasadı başladı.
Çiftlik işçileri, Türkiye’nin önde gelen elektrikli el süpürgesi üreticisi Samsun’un İncusu semtinde hasat için tarlalara girdi. Hasat işlemi biten süpürgeler soyulur ve tohumlarla ayrılır. Tohumları ayıran süpürge, boğucuya gider. Burada yapılan saplı süpürgeler şişeleme işlemine girer. Son olarak dikim işlemine giren süpürgeler birbirine sıkıca tutunarak pazarlamaya hazır hale gelir. Vatandaşlar geleneksel yöntemlerle el yapımı süpürgeler yapıp farklı şehirlere gönderirler. Bir çalı süpürgesinin fiyatı 10 ile 20 TL arasında değişiyor.
İncesu ilçesinde elektrikli el süpürgesi üretimi yapan Mustafa Doğanay, şunları söyledi: “15 Mayıs’tan sonra çapa başlayacak. Ağustos ayında hasat edilir. Tarlalarda hasat edildikten sonra traktöre yüklenir ve köyde temizlenir. İlk önce tohumları çıkarın. Yem tohumlardan, saman ise metalarla olan bağlantılardan yapılır. Ardından süpürge yapım aşaması tamamlandıktan sonra satışa hazır hale gelecektir. Evde kullandığım bir süpürge yapıyorum. Mahallemiz bunu yapıyor. İncesu semti Süpürgeciler semti olarak adlandırılmaktadır.”
Temizlikçi Şaban Yılmaz şunları söyledi: “Bu çalı süpürgesinin toptan fiyatı 20 TL’dir. Diğer çeşitlere göre 15 TL ve 10 TL olarak fiyatlandırılır. 100 yılı aşkın bir süredir bu köyün yaşamını çalı süpürgesi yapmak desteklemiştir. Köylerin tarım arazilerinde hasat mevsimi başladı. Rusya, İstanbul, Samsun ilçesi ve diğer ilçelere gönderim yapmaktayız. Her yerde çalı süpürgelerimiz kullanılıyor. Fakat gün geçtikçe çalı süpürgesine olan ilgi azalıyor. Bu sene çalı süpürgesi çok iyi satmadı çünkü son teknolojik elektrikli süpürgeler çıktığından talep azaldı. Sadece kendi geçimimizi sağlamaya yetecek kadar sipariş alıyoruz. Gençler çıkmaya başladı. Pek aktivite yok. Köyde yaşlı bir adam ve bir baba yapıyor. Gençler artık süpürge yapmakla ilgilenmiyor” dedi.